باغ شازده

(Shaazdeh Garden)

بی‌گمان باغ شازده (شاهزاده) یکی از نقاط دیدنی استان کرمان است که در شش کیلومتری خارج شهر ماهان و 36 کیلومتری جنوب شرقی کرمان واقع‌شده است. این باغ در دامنه ارتفاعات کوه جوپار که قله‌ای با 4135 متر ارتفاع دارد، قرارگرفته و از طبیعت دل‌نشینی برخوردار است.

انتخاب زمینی مستطیل شکل با اختلاف ارتفاع در امتداد جوی آبی که از دامنه کوه منشأ می‌گیرد، نشان از حسن سلیقه و ذوق سرشار سازندگان آن دارد.

باغ شازده در دوره حکومت ناصرالدین‌شاه قاجار و به دستور عبدالحمید‌میرزا‌ فرمانفرما (ناصرالدوله) حاکم کرمان و بلوچستان، طی سال‌های 1260 تا 1271 خورشیدی جهت تفرجگاه شخصی ساخته شد. با مرگ ناصرالدوله بخشی از عمارت باغ ناتمام ماند و وارثان حقیقی و حقوقی وی اقدام به تکمیل و استفاده مناسب از باغ ننمودند. به‌طوری‌که طبقه فوقانی عمارت شاه‌نشین براثر مرور زمان تخریب گردید.

هرچند ازنظر فرم و فضاسازی، باغ شازده شباهت‌های بسیاری با باغ‌های ایرانی متقدم خود دارد، اما نمی‌توان استفاده تلفیقی از معماری اروپایی را که در کشورهایی چون ایتالیا، فرانسه و روسیه مشاهده می‌شود را نادیده گرفت. به‌عنوان‌مثال رنگ سفید عمارت شاه‌نشین، فواره‌ها و آب‌نماها شباهت بسیار به قصر پیترهوف سن پیترزبورگ دارد.

مساحت باغ نزدیک 55000 مترمربع است. دورتادور باغ محصور است که بخش عمده‌ای از دیوار آن مرمت‌شده است. در مدخل ورودی باغ عمارت سردر وجود دارد که دارای معماری بسیار زیبایی است و عمود بر محور طولی باغ ، در دوطبقه ساخته‌شده است. عمارت شاه‌نشین با سبک معماری متفاوت، با نمای سفیدرنگ در دوطبقه همراه با ایوان‌های متعدد و زیبا، جهت اقامت حاکم ساخته‌شده است. حوض‌ها و آب‌نماهای متعدد در طول باغ عمارت شاه‌نشین را به عمارت سردر وصل می‌کند. عمارت دیگری در باغ وجود دارد که قبلاً جهت مصرف حمام ساخته‌شده است. درخت‌های میوه، سرو، چنار و گل‌کاری‌های زیبا در کنار آب روان جوی‌ها و آب‌نماها زیبایی، طراوت و آرامش را به بازدیدکننده القا می‌کند.

باغ شازده علاوه بر بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی که در تمام فصول سال از آن دیدن می‌کنند، در روزهای تعطیل فصل تابستان پذیرای تفرج کنندگان محلی بسیاری است. هوای دلپذیر کوهپایه و نورپردازی مناسب، فضای دل‌انگیز شب‌های تابستان را در خاطر شما ثبت خواهد کرد.

باغ شازده که مدت‌ها به‌صورت نیمه ویران باقی‌مانده بود در سال 1370 به همت استانداری کرمان و شهرداری ماهان طی مدت یک سال به‌طور کامل مرمت گردید و از نکات جالب‌توجه که نشان از روشنفکری و امانت‌داری مسئولان وقت دارد اینکه نام رسمی باغ پس از مرمت، با عنوان قدیمی آن حفظ گردیده است.

این باغ در دهه 1350 خورشیدی توسط اداره فرهنگ و هنر از مالکان خصوصی آن خریداری گردید و با شماره 966 در فهرست آثار ملی ثبت‌شده است.

باغ شازده در تاریخ سی‌ام تیر ماه 1390 به همراه هشت باغ دیگر، تحت عنوان باغ ایرانی به عنوان میراث جهانی در سازمان جهانی یونسکو ثبت گردید. جالب این‌که از میان این 9 باغ ایرانی سه‌تا در خارج از ایران هستند. باغ تاج‌محل و آرامگاه همایون در هند و باغ شالیمار در پاکستان واقع شده‌اند.

موقعیت جغرافیایی:

استان کرمان، شهر ماهان، " 23  '01  ْ30  شمالی و "45 '16   ْ57  شرقی. ارتفاع از سطح دریا 2020 متر.

نحوه دسترسی:

ماهان در فاصله 30 کیلومتری جنوب شرقی کرمان و در مسیر اصلی کرمان-بم-زاهدان واقع‌شده است. از کرمان تا بم جاده، دوبانده با کیفیت آسفالت خوب و علائم هشداردهنده مناسب است. باغ شازده در چهار کیلومتری جنوب شرقی ماهان و در خارج از شهر واقع‌شده است که دارای راه دسترسی مناسب می‌باشد.

امکانات رفاهی:

* نزدیک‌ترین پمپ‌بنزین پمپ CNG در ماهان به فاصله چهار کیلومتری واقع‌شده است. 

* یک طبقه از عمارت خانی  به پیمانکار خصوصی (جهت رستوران) اجاره داده‌شده است. در اوقات خلوت سال، احتمال بسته بودن رستوران و چایخانه وجود دارد. از کیفیت غذای رستوران اطلاعی ندارم.

*  در داخل باغ، آب آشامیدنی وجود دارد، هرچند همراه داشتن  آب‌معدنی، جهت اطمینان خالی از فایده نیست.

* سرویس بهداشتی در وضعیت متوسط است و توالت فرنگی موجود نیست.

* امکانات اقامتی وجود ندارد. شهر کرمان مکان مناسبی برای استقرار در هتل است .توصیه می‌شود جهت اقامت در چادر مسافرتی، در شهر ماهان و فضای سبز نزدیک مقبره شاه نعمت‌الله ولی مستقر شوید. محوطه خارجی باغ شازده شاید ازنظر امنیتی مکان مناسبی برای استقرار چادر نباشد.

* محوطه گسترده‌ای در مقابل در ورودی باغ جهت پارک خودرو موجود است.

* تهیه بلیط برای ورود به باغ الزامی است.

* به‌طورمعمول بروشور اطلاعات مجموعه،  موجود نیست یا تحویل نمی‌شود. معمولاً راهنمای محلی وجود ندارد و کارکنان مجموعه فاقد اطلاعات لازم برای پاسخگویی به مراجعان هستند.

*  آنتن دهی تلفن همراه مناسب است.

امنیت منطقه:

شهر ماهان دارای امنیت کافی است. اگر قصد دارید به مناطق شرقی‌تر استان سفر کنید، توصیه می‌شود در طول روز و ساعات پرتردد اقدام فرمایید.

بهترین زمان بازدید:

باغ شازده در منطقه نسبتاً گرمسیر واقع‌شده است. هوای استان کرمان در فصل تابستان گرم است، وقتی شما برای بازدید از یک منطقه یا استان سفر می‌کنید، طبیعتاً دوست دارید تمام یا اکثر نواحی دیدنی آن منطقه را بازدید فرمایید. بنابراین هرچند باغ شازده به علت اینکه در کوهپایه قرارگرفته و وجود آب و درختان کهن‌سال، فضای دل‌نشینی را در خود باغ فراهم می‌آورد اما مسافرت به استان کرمان در ماه‌های تیر و مرداد، برای آن‌هایی که به گرمای هوا عادت ندارند توصیه نمی‌شود. بهترین زمان بازدید ماه‌های اردیبهشت، خرداد، شهریور، مهر و آبان است.

* توضیحات اضافه:

اگر برای بازدید باغ شازده به ماهان رفتید، حتماً از مقبره شاه نعمت‌الله ولی در مرکز شهر ماهان و یخچال باستانی نیز دیدن فرمایید.

* توضیحات عکس‌ها:

عکس شماره 1:

            نمای عمومی باغ شازده

عکس شماره 2:

            ورودی باغ از عمارت سردر

عکس شماره 3:

            عمارت سردر و حوض و آب نمای ورودی، قبل از ورود به محوطه‌ی اصلی باغ. به محور طولی باغ و عمارت شاه‌نشین که در مرکز عکس قرار دارد توجه فرمایید.

عکس شماره 4 :

            نمای آب‌نماها و عمارت سردر از داخل باغ

عکس شماره 5:

            نمایی از باغ و عمارت شاه‌نشین که به‌طور کامل بازسازی‌شده است.

عکس شماره 6:

            حوض اصلی مقابل عمارت شاه‌نشین

عکس شماره 7:

            نمایی از باغ شازده

عکس شماره 8:

            نمایی از باغ شازده که آب‌نماهای آن به‌خوبی قابل‌مشاهده است.

عکس شماره 9:

            نمای عمارت سردر از داخل باغ

عکس شماره 10:

            ورودی به باغ شازده

نویسنده: دکتر مسعود شهیدی

تاریخ نگارش: 1391

هرگونه کپی‌برداری به‌منظور تجاری ممنوع است. کپی‌برداری به‌منظور اشاعه فرهنگ گردشگری و با اهداف غیرتجاری در صورت اجازه مدیر سایت و ذکر منبع بلامانع است.

بازدیدکننده‌ی گرامی: درصورتی‌که از باغ شازده بازدید نمودید، خواهشمند است هرگونه تغییر در مطالب مربوط به امکانات رفاهی یا سایر مواردی که به نظرتان می‌رسد را از طریق لینک نظرات به مدیریت سایت اطلاع دهید تا دیگران نیز از آن بهره‌مند گردند. با تشکر.