ای قوم به حج رفته - بخش سوم
نویسنده: دکتر مسعود شهیدی
حتماً از خیلی ها شنیده اید که وقتی مسافر حج می شوند کلی فیگور می گیرند که: "ما مدینه اول ایم." علی الاصول چه شد که این داستان مدینه اول و مدینه دوم به وجود آمد؟ در زمان پیامبر (ص) و ائمه اطهار که مدینه اول و دومی نبود. پیامبر وقتی از مدینه به حج می رفت کلاً سه روز در مکه می ماند و برمی گشت

ای قوم به حج رفته

قسمت سوم

 

مدینه اول، مدینه دوم

حتماً از خیلی ها شنیده اید که وقتی مسافر حج می شوند کلی فیگور می گیرند که: "ما مدینه اول ایم." علی الاصول چه شد که این داستان مدینه اول و مدینه دوم به وجود آمد؟ در زمان پیامبر (ص) و ائمه اطهار که مدینه اول و دومی نبود. پیامبر وقتی از مدینه به حج می رفت کلاً سه روز در مکه می ماند و برمی گشت. راستش را بخواهی داستان بر می گردد به شرکت هواپیمایی ملی ایران یا همان همای نازنین خودمان. وقتی قرار باشد صد هزار مسافر را به عربستان ببری، نمی توانی همه را در یک روز جابجا کنی. فرودگاه های عربستان هم پاسخگوی حجم عظیمی مسافر از یک کشور در یک فاصله ی کوتاه نیستند. این است که باید مسافرها را به تدریج ببری و بعد به تدریج برگردانی. از آنجا که هر کس قصد حاجی شدن دارد، دلش می خواهد یک سری هم به مدینه بزند، بنابراین مسافرانی که زودتر عازم می شوند، ابتدا به مدینه می روند و پس از ده پانزده روز اقامت در مدینه عازم مکه می شوند. این جماعت، اول به پابوس پیامبر می روند بعد به پابوس خدا. اما دسته ی دوم آنهایی هستند که چون دیرتر می رسند، اول حاجی می شوند و بعد برای زنگ تفریح به مدینه می روند. حالا کدام یک از این دو حالت بهتر است؟ از من بپرسی می گویم البته مدینه اولی ها شرایط بهتری دارند. چون وقتی وارد عربستان می شوند مجبور نیستند هول هولکی مراسم حج را به جا بیاورند. سفر به مدینه مثل سفر به سایر شهرهای زیارتی استرس زیادی ندارد. برایت جایی رزرو کرده اند و صبحانه و ناهار و شامت را هم می دهند. دلت خواست از هتل برو بیرون. دلت نخواست نرو. دلت خواست برو در مسجد پیامبر توی نماز جماعت نماز فرادا (انفرادی) بخوان، دلت نخواست جماعت بخوان. دلت خواست در کلاس های آمادگی برای مناسک حج شرکت کن، دلت نخواست نکن. دلت خواست از مساجد مهم و تاریخی مدینه دیدن کن، دلت نخواست بخواب خانه. ولی در هر صورت چه دلت خواست و چه دلت نخواست حتماً بیشتر وقتت را در بازارهای مدینه سپری کن. چون تحقیقات علمی نشان داده است که قیمت خرید اجناس بنجل چینی در مدینه ارزان تر از مکه است. نکته ای که ارجحیت مدینه اول را به دوم مطلق می کند این است که چون تو برای حج آمده ای، علاوه بر آن شصت هفتاد سالی که منتظر بوده ای تا این سفر قسمتت شود، باید ده پانزده روز هم دندان روی جگر بگذاری تا موسم حج فرا برسد اما وقتی اول به مکه می روی، خیلی زود مراسم حج را به اجرا در آورده ای، راست یا دروغ، بالاخره حاجی شده ای، کله را مثل هندوانه ی سبزواری گرد و قلمبه تراشیده ای، از هول اینکه نکند در مدینه چیزی برای خرید گیر نیاید، بیشتر خریدهای واجب را انجام داده ای و حالا می رسی به مدینه. یکی دو بار می روی دیدن پیامبر. سه چهار بار هم وقتی داری می ری بازار یک سری به قبرستان بقیع می زنی و از دور قربان صدقه ی اهل بیت می روی ولی چون قبر آنها هم گنبد و بارگاه و ضریح ندارد که بچسبی و ول نکنی باز هم خیلی حال نمی کنی و اینجاست که حوصله ات سر می رود. بیشتر پول هایت را خرج کرده ای بنابراین بیهوده در بازارها می چرخی و هی افسوس می خوری که چرا بیشتر پول نیاوردی تا چیزهای جدیدی را که می بینی بخری یا چرا آنهایی که قبلاً خریدی را می شده ارزان تر خرید و سرت کلاه رفته است. دو سه روز دیگر که می گذرد و بیکاری به همه جای آدم فشار می آورد تازه یاد والده ی آقا مصطفی هم می افتی که در قسمت زنانه کنار پنج تا حاج خانوم دیگر می خوابد و تو هم باید کنار پنج تا حاج آقا در مردانه، آرام بگیری و دمرو بخوابی و ای بابا همه ی کار و زندگی در ولایت مانده و آقا مصطفی هی از حجره پیغام می فرستد که قیمت فلان چیز رفت بالا چکار کنیم؟ و خلاصه اینکه پدر خودت و بقیه را در می آوری که بابا این چند روز کی تمام می شود برگردیم سر کار و زندگی خودمان!

 

میقات

میقات اسم است و در لغت یعنی آن چیزی که به وسیله ی آن، چیز دیگری از جهت زمان و مکان معین می‌شود. مثل همه ی چیزهای دیگر، بر سر معنی کلمه ی میقات بین علما اختلاف نظر وجود دارد اما به حساب ساده ی خودمان اگر بخواهی در نظر بگیری میقات جایی است که زائر خانه ی خدا زیارتش را از آنجا شروع می کند. جمع میقات در کلام عربی مواقیت است. در مورد تعداد جاهایی که می توان به عنوان میقات در نظر گرفت مثل خیلی چیزهای دیگر بین شیعه و سنی اختلاف هست. بر اساس فقه جعفری پنج نقطه در چهار طرف مکه وجود دارد که به آنها میقات می گویند. مهمترین این مواقیت مسجد شجره واقع در پنج کیلومتری شهر مدینه است. پیامبر در سال هایی که در مدینه به سر می بردند و قصد به جای آوردن حج داشتند در این مسجد محرم می شدند. فاصله ی این مسجد تا مسجد الحرام مکه حدود چهارصد و سی کیلومتر است. زائرانی که ابتدا به مدینه سفر می کنند (همان مدینه اولی های خودمان) در این مسجد محرم می شوند. اما زائرانی که از فرودگاه جده می خواهند به مکه بروند یک راه نزدیک تر را انتخاب می کنند و به میقات دیگری که مسجد جحفه (Johfa) نام دارد می روند. البته این راه هم خیلی نزدیک نیست و یک صد و نود کیلومتر با مسجد الحرام فاصله دارد. یادت رفت بپرسی که تکلیف کسی که با هواپیما به مکه می رود چیست؟ برای این کار وقتی به محدوده ی هوایی بالای سر میقات رسیدی باید خود را محرم به حساب بیاوری. البته همان طور که قبلاً هم عرض شد خیلی از مذاهب دیگر اسلامی از همان خانه ی خودشان لنگ و قطیفه شان را بسته اند و راهی شده اند. این جماعت از فرودگاه مستقیماً به مکه می روند.

 

احرام

اولین عمل در اجرای عملیات حج، احرام است. شما وقتی محرم شدی باید یک سری کارها را انجام ندهی. اینطور که من فهمیدم خیلی مهم نیست چه کاری انجام بدهی ولی واجب است که کارهایی را انجام ندهی. نماد اصلی محرم شدن این است که اگر مردی! لباس دوخته شده نپوشی. این همه راه را کوبیده ای رفته ای برای حج که بگویی نامردی؟ نمی شود. لاجرم باید دو تا حوله ی سفید برداری. یکی را ببندی به کمرت. یکی را هم بیندازی روی دوش ات. خانم ها از این "دو تکه" پوشیدن در مراسم حج معاف اند. آنتالیا که نیست، حج است. شوخی برنمی دارد. رنگ حوله باید چه رنگی باشد؟ از نظر شرعی مستحب است یعنی بهتر است رنگ حوله ها سفید باشد. سفر قطب نیست که زرد بپوشیم از دور معلوم باشد. انرژی مثبت هم نمی خواهیم بدهیم که نارنجی بپوشیم. قرمز هم که رنگ شمر و یزید است. سیاه و قهوه ای هم که زیر آفتاب داغ عربستان کلی گرما تولید می کنند و حاجی پزون راه می افتد. آبی اناری هم که نمی شود پوشید. مگر تیم بارسلونا راه انداخته اید؟ خدایی اش را حساب کنید سفید از همه زیباتر است. وقتی همه سفید بپوشند، هیچ کس بر هیچ کس برتری ندارد. همه در پیشگاه خداوند یک شکل می شوند. خانم ها هم که برای خودشان راحتند. بروند حالش را ببرند. برعکس ایران که چادر مشکی سر می کنند، لباس احرام شان یک دست سفید می شود. می دانستی لباس رنگ تیره آدم را قلمی تر نشان می دهد؟ این است که حاج خانوم ها حسابی تپل مپل دیده می شوند.

 

وقتی به میقات می رسی بهتر است یک غسل حسابی بکنی. البته بعضی ها هر چقدر هم از رو نجاست را بزدایند، عین نجاست از درون نمی گذارد پاک شوند. ولی در هر صورت برای حفظ ظاهر هم که شده بهتر است یک غسلی بزنی. تازه چرک و عرق های توی راه و فرودگاه هم پاک می شود و منزه به درگاه خداوند وارد می شوی. نیت می کنی. دو رکعت نماز می خوانی. لباس دو تکه ات را هم که پوشیده ای. خلاص. محرم شده ای. حالا چه کارهایی را نباید بکنی؟

 

1-      استفاده از بوی خوش و عطریات: حتی بوییدن گل معطر یا خوردن غذاهایی که بوی خوش دارند مثل زعفران مجاز نیست. نکته اینکه در خلال محرم بودن می توانی عطر کریستین دیور بخری یا بفروشی. اگر خریدی نگه دار تا بعدها خودت را برای والده ی آقا مصطفی یا برای هر کس دیگر که دلت خواست خوش بو کنی.

2-      نگاه کردن در آینه و یا هر چیز دیگری که تصویر تو را منعکس کند: این بند برای آدم های خودشیفته که روزی صد بار می روند جلوی آینه تا قربان صدقه ی خودشان بروند عجب شکنجه ای است. نگاه غیرعمد به آیینه یا در صورت ضرورت مثلاً نگاه به آینه ی اتومبیل هنگام رانندگی جایز است.

تبصره: برخورد برخی از حجاج محترم با آینه برخوردی ناموسی است. مثلاً توی آسانسور به اشتباه به آینه نگاه می کنی. فوراً مچ ات را می گیرد که: "سوختی". مثل اینکه داریم با هم گرگم به هوا بازی می کنیم. بعد تا حداقل یک شتر به عنوان کفاره روی دوش ات نیندازد مگر ول می کند؟

3-      در دست داشتن انگشتر: اگر انگشتر را به نیت زیبایی در دستت کرده ای حرام است و باید آنرا در بیاوری.

4-      روغن مالیدن به بدن خود: طبیعتاً هرگونه ماساژ هم در حین احرام حرام است. ضمناً به بدن کس دیگری هم روغن نمالید، هرچند روغن مالیدن به بدن دیگران منع قانونی ندارد ولی کار از محکم کاری عیب نمی کند.

5-      زدودن مو از بدن: این بند هیچ توضیح اضافی نمی خواهد. دیدی بعضی آقایان انگار یک لایه ی مشکی روی بدن مبارکشان پشم و پیلی دارند؟ اینها که اصولاً بروند راحت باشند ولی در مورد والده ی آقا مصطفی که هفته ای سه بار با اپی لیدی و مومک و چسبک و ویت و قس علیهذا به جان پر و پاچه می افتد، باید یک چند ساعتی تا رفع احرام دندان روی جگر بگذارد.

6-      حنا بستن: ای بابا توی این دوره زمانه تا این همه وسایل آرایش فرانسوی ساخت چین وجود داره دیگه کی می ره تو غار؟ در هر صورت هرگونه تزئینی به منظور آرایش و پیرایش و زیباسازی و غیره ممنوع است. و چقدر هم کار خوبی است.

7-      بیرون آوردن خون از بدن: اگر بنا بر ضرورت پزشکی مثلاً برای آزمایش خون باشد خونگیری اشکال ندارد ولی اگر نشسته ای و همینطوری از روی بیکاری داری با جوش ات ور می ری و خون راه افتاد، خوب مگه آزار داری؟ نکن پسر جان.

8-      کشیدن دندان: خوب دانشمند وقتی بخواهی دندان ات را بکشی خون می آد دیگه. بنابراین طبق بند بالا بعلاوه ی بند پایین در هر صورت "سوختی"

9-      کندن درخت و گیاه: دقت کردی وقتی آدم ها می نشینند روی چمن، هی با دستشان چمن ها را می کنند؟ خوب نکن باباجان مگه مرض داری؟ تازه چند تا گوسفند و گاو و شتر هم باید کفاره بدی. کاش جنگل گلستان و جنگل های گیلان و مازندران و لرستان هم جزء منطقه ی ممنوعه بودند هی الکی درخت ها را از ریشه در نمی آوردند جایش ویلا و کیوی بکارند.

10-   گرفتن ناخن: برخی از خانم ها که از این بند راحت اند. من مانده ام با این ناخن ها چه جوری بدون نقص عضو طهارت می گیرند؟ اما آقای محترم قبل از سفر ناخن ات را درست و حسابی بگیر که پس فردا مجبور نشوی حساب و کتاب پس بدی.

11-   پوشیدن چیزی که تمام روی پا را بگیرد (برای آقایان): در یک کلام یعنی جوراب و کفش تعطیل. دمپایی هم هر چه روبازتر و سوراخ دارتر حلال تر.

12-   پوشاندن سر (برای آقایان): یعنی هرچی که روی سر آقایان را بپوشاند مثل چفیه یا کلاه ممنوع است. اینجا تنها جایی است که زائر می تواند کمی مطمئن باشد که یک حاج آقای دیگر سرش کلاه نمی گذارد. در مورد فلسفه ی وجودی کلاه و پوشش سر به مقاله ای با همین نام در وب سایت مراجعه کنید.

13-   رفتن زیر سایه (برای آقایان): از میقات که به قصد مکه راه می افتی نباید زیر سایه بروی. یعنی کله ی مبارکت باید آفتاب بخورد. معنی این جمله چیست؟ یعنی اینکه اگر شب شد دیگر آفتابی در کار نیست، می توانی زیر سقف باشی. برای همین هم هست که زائرانی که در طول روز حرکت می کنند باید از اتوبوس هایی استفاده کنند که سقف ندارد و کله ی مبارک هم آفتاب می خورد و هم باد. البته تبصره هایی هم وجود دارد که در قرن بیستم اضافه شده است. مثلاً اگر اتوبوس برای گازوئیل زدن رفت توی پمپ بنزین، هول بر ندارتت که ای وای چنین و چنان. یا اگر در یک رستوران کنار جاده ایستاد تا نوشابه بخری یا جیش بکنی لازم نیست سقف توالت را بشکافی. این دستور برای حرکت صادره شده است، نه توقف.

14-   پوشیدن زیورآلات (علی الخصوص برای خانم ها): اینجا یکی از جاهایی است که خانم ها چند ساعتی باید دندان روی جگر بگذارند و طلا و جواهراتشان را به رخ همدیگر نکشند.

15-   پوشاندن صورت (برای خانم ها): من چی بگم الآن؟ اینجا که سرخاب و سفیداب و ماتیک و رژ لب ممنوعه، قانون گزار می فرماید صورت را گردا گرد بنداز بیرون. غافل از اینکه بابا جان ما اینجا خودمان بهانه برای کفاره دادن زیاد داریم.

16-   انجام کارهای بد بد با دیگران یا با خودت: از این بند چون بی ناموسی داره بدون هیچگونه توضیحی رد می شویم.

17-   کشتن حشرات ساکن بر بدن: مثلاً اگر کک چسبیده بود به تنبانت حق نداری آن را بکشی. باید خیلی با احترام تقاضا کنی که لطفا از تو بی خیال شود و برود دنبال کارش.

18-   تراشیدن سر: یعنی قبل از رسیدن به مکه و به جا آوردن حج حق نداری کله ات را شکل روبرتو کارلوس بتراشی و برق بیندازی.

19-   قسم دروغ: معنی و مفهوم این بند آن است که سعی کن یک چند ساعتی دروغ نگویی و اگر خواستی بگویی جان مادرت قسم نخور. حالا آمد و یک وقتی دیدی نشد که قسم دروغ نخورد. اگر یک بار قسم دروغ خوردی، یک گوسفند، دو بار خوردی یک گاو، سه بار خوردی یک شتر باید کفاره بدهی. اگر توی این چند ساعت بیشتر از سه بار قسم دروغ خوردی به نظر من بهتره خیلی سریع برگردی ایران و به طور اورژانس از روانپزشکت وقت بگیری.

20-   قسم راست: این بند را گذاشته اند برای آنهایی که کارشان بدون قسم خوردن راه نمی افتد. قانونگزار می فرماید اگر دیدی خیلی دارد بهت فشار می آید و "حضرت عباسی" گیر کرده توی گلویت و راه نفست را بریده، اگر تا دوبار قسم راست خوردی قابل اغماض است ولی اگر هی الکی برای بغل دستی ات بیخود و بی جهت قسم خوردی یک گوسفند تنبیه می شوی تا دفعه ی آخرت باشد.

 با این شماره بندی که برایت کردم یادت می ماند که محرمات احرام چند تاست؟ آفرین بیست تا. هر کدام یک نمره. حق داری دو بار سرفصل هایش را بخوانی بعد امتحان می گیریم. کمتر از چهارده گرفتی یعنی حداقل یکی دو تا گوسفند خرج روی دست خودت گذاشته ای.

 

مسجد جحفه

تا اینجا برایتان گفتم که برای کاروان ما چهار اتوبوس در فرودگاه جده آماده کرده بودند. دو تا سقف دار برای بانوان و دو تا بدون سقف برای آقایان. این را هم گفتم که مدیر کاروان مرا به تنهایی به اتوبوس اول فرستاد و گفت اگر راه را بلد نیستی نگران نباش. به راننده بگو دنبال ما بیاید و به راحتی به مسجد جحفه خواهیم رسید. یک کاغذ هم به عنوان نقشه به من دادند که فکر می کنم مربوط به صدر اسلام بود. یعنی اینکه موقعیت جده، مکه، مدینه، مسجد جحفه و سه چهار خط راست به عنوان راه های ارتباطی بین آنها روی نقشه با دست کشیده شده بود. من منتظر بودم تا اتوبوس های عقبی حرکت کنند تا به دنبال آنها به راننده دستور حرکت بدهم. در همین هنگام یک پلیس راهنمایی و رانندگی با باطوم سفیدی در دست سر رسید و دستور حرکت داد. راننده هم بلافاصله حرکت کرد. اینجا برای تنبیه اولیه با باطوم به ماشین می زنند. فرهنگ جالبی است. یک جورهایی خودزنی به حساب می آید. افسر راهنمایی و رانندگی به عنوان جریمه اول دو سه بار با باتوم می زند به گلگیر یا در یا کاپوت یا هر جای دیگر که حال کند. هم افسر پلیس حال می کند، هم مالکان کمپانی های خودروسازی. این است که راننده ها دور از جان شما مثل سگ از افسرهای رانندگی می ترسند. مثل مملکت خودمان هم نیست که کار با یک اسکناس پنج یا ده هزار تومانی به خوبی فیصله پیدا کند. اتوبوس راه افتاد. از محوطه ی مسقف فرودگاه که خارج شدیم، افتادیم در یک سری اتوبان هایی که همه ی ماشین ها دنبال هم حرکت می کردند. اتوبوس ها هم همه یک شکل بودند. من کلی به راننده اصرار کردم که یک کناری بایستد تا سایر اتوبوس ها برسند و از ما جلو بزنند. آن دو واحد عربی که در دانشگاه گذرانده بودم به هیچ دردی نمی خورد. تقریباً تمام راننده های اتوبوس ها از کشورهایی مثل مصر، مراکش، الجزایر، سودان و غیره آمده اند. این راننده ها در آن واحد دو کار انجام می دهند. یکی اینکه سه هزار دلار برای یک ماه دستمزد می گیرند. دوم اینکه حج به جا می آورند. شاید هم برعکس. یعنی اول برای حج می آیند، دوم برای سه هزار دلار. چه خوش بود که برآید به یک کرشمه  دو کار، زیارت شه عبدالعظیم و دیدن یار. خلاصه اینکه این آقای راننده ی مصری اصلاً فارسی بلد نبود. انگلیسی هم بلد نبود. ولی تا دلت بخواهد عربی اش خوب بود. یعنی هرچی می گفت من نمی فهمیدم. چند کیلومتر طول کشید تا من آنالیز کنم که ایستادن به عربی چه می شود. اگر گفتی؟ خوب دانشمند، بیشتر از نصف کلمات ما ایرانی ها عربی است. مثلاً می گوییم: " توقف مطلقاً ممنوع ". سه کلمه که هر سه عربی است. حالا فعل امر از ریشه ی وَقَف می شود قِف. ولی تا بخواهی کلی فکر کنی تا بتوانی بالاخره به یارو حالی کنی که جان مادرت وایسا، اتوبوس کلی رفته است. درد سرت ندهم. در تاریکی شب کنار جاده ایستادیم. اتوبوس ها با سرعت رعد می آمدند و با سرعت برق می رفتند. یک دفعه یکی از زائرین پایش را کرد توی یک کفش که اتوبوس های کاروان ما رد شدند. چند تا قسم راست یا دروغ (گوسفندی یا شتری) هم خورد که من را مطمئن کند. این بود که به راننده ی مصری دستور حرکت دادم. حالا هی اصرار می کردم که: "عجل!" . راننده ی مصری هم هی عجل کرد، هی عجل کرد ولی ما به آن اتوبوس ها نرسیدیم. ما ماندیم و یک اتوبان که نمی دانستم به کجا و در چه جهتی حرکت می کند. لاجرم نقشه ای که توسط سازمان ناسا کشیده شده بود را درآوردم و در تاریکی شب چشم به جاده دوختم تا هر چه علائم راهنمایی و رانندگی است را به دقت نظاره گر باشم. هوا بسیار سرد بود. اتوبوس که سرعت گرفت باد سرد آوار شد روی سر و صورت مسافران. بخصوص آنهایی که در دو سه ردیف آخر اتوبوس نشسته بودند را حسابی نوازش می داد. تقریباً هیچکس لباس مناسب برای حفظ خود از سرما نداشت بجز دو نفر: آخوند و کمک آخوند. آنها می دانستند که قرار است چه بر سر بقیه بیاید. برای همین هنگام سوار شدن پتو هایشان را از درون ساک بزرگ درآورده بودند. کاملاً رفته بودند زیر پتو و خوابیده بودند. حق هم داشتند. آخوند فقط برای هدایت مذهبی کاروانیان است. هرگونه توصیه ی دیگر مکروه است. سرما بیداد می کرد. به وسط اتوبوس آمدم. از خودم فتوا صادر کردم که: هر کدام که خیلی سردتان است حوله های احرام را که در ساک دارید بردارید و به تبعیت از حاج آقا روی سر و کله تان بکشید تا سرما نخورید. این تئوری جواب داد. کمی بعد فقط روی کله ی من و راننده ی مصری را حوله نپوشانده بود. هوا کم کم روشن شد. با استفاده از شنیده ها، جهت یابی و علائم راهنمایی و رانندگی مسیر را درست طی کردیم. از جاده ی مکه به مدینه که به سمت مسجد جحفه منحرف شدیم، به یک جاده ی خیلی فرعی و خلوت رسیدیم. کیلومترها باید طی می کردیم بدون آنکه بدانم درست می رویم یا نه. بالاخره به مسجد رسیدیم. ولی از اتوبوس های دیگر خبری نبود. آنها یک ساعت و نیم بعد رسیدند. یک خروجی را اشتباه پیچیده بودند!

 

خوبی اش این بود که جناب آقای آخوند در اتوبوس ما بود. تا بقیه برسند اهالی اتوبوس ما همه کارهای خود را انجام داده، محرم شده و آماده ی حرکت بودند. اما باید صبر می کردیم تا این بار با هم برویم. حدود ساعت نه صبح کاروان آماده ی حرکت بود. این بار خوب به راننده حالی کردم که نباید از گروه جدا بشویم. به او گفتم من واقعاً بقیه راه را بلد نیستم و اگر گم شویم نمی دانم باید کجا برویم. مرد خوشرویی بود. بالاخره توانستیم با هم ارتباط برقرار کنیم. کم کم داشتم می فهمیدم که ما پارسی زبان ها بی خود به زبان پارسی افتخار می کنیم چون وقتی خوب بگردی با همین زبان پارسی می توانی کلی با عرب ها ارتباط برقرار کنی. از مسجد جحفه تا مکه حدود یک صد و نود کیلومتر راه است. خداوند به ابراهیم گفت به مردم اعلام کن به حج و زیارت کعبه بیایند. بنابراین از زمانی که محرم می شوی و راه می افتی ندای "لبیک، اللهم لبیک. لبیک لا شریک لک لبیک. ان الحمد و النعمة لک و الملک. لا شریک لک لبیک." سر می دهی. یعنی خدایا دعوتت را لبیک گفتم و به زیارت خانه ات می آیم. این نوا را وقتی تنهایی سر بدهی یک حالی دارد ولی وقتی دسته جمعی می شود بسیار زیباتر است. منتهی اگر قرار باشد بیش از سه ساعت کله ات هم آفتاب داغ عربستان بخورد و هم باد اتوبوس توی آن کله ی باددارت بپیچید، معلوم نیست بتوانی ساعت ها با صدای هماهنگ و ریتمیک آوای "لبیک" سر بدهی. مثل غالب حرکت های جمعی ما انسان ها، اوایل همه داغند. صدای لبیک شان گوش ملائک عرش را می خراشد ولی کم کم خسته می شوند. شب را نخوابیده اند. آفتاب نرمشان کرده. خواب بر برخی مستولی می شود. صداها کم کم فروکش می کند. برخی را می بینم که بی هیاهو و آهسته لبیک می گویند. برخی خوابند. راننده می راند. جلوی اتوبوس سقف دارد. من بلاتکلیفم. اگر در کنار راننده باشم زیر سقف هستم. اگر از زیر سقف خارج شوم، چه کسی او را راهنمایی کند. اینجا آخوند هوشیار است. به من متلک می گوید که: "آقای دکتر برای اینکه برنزه نشود، رفته زیر سقف. غافل از اینکه احرامش مشکل دارد." من جواب نمی دهم. به جای اینکه از آخوند بپرسم از خدا می پرسم: "خدایا، اگر وظیفه ام را انجام دهم و مردم را درست به مقصد برسانم، می پذیری؟ " ندای درونی خودم پاسخ می دهد: "می پذیرد. کارت را بکن." همان جا می مانم. نزدیکی های مکه چیزی مانند طاق نصرت درست کرده اند که یک قرآن است. تمام عرض اتوبان را گرفته است. همه از زیر آن رد می شوند. به مکه می رسیم. خیابان ها شلوغ است. قرار نیست مستقیماً به مسجد الاحرام برویم. آخوند گفته که باید به محل اقامتمان برویم. بعد هر وقت حالش را داشتیم راه می افتیم به سمت مسجد الحرام. شاید امروز، شاید فردا، شاید وقتی دیگر. محل اقامت ما در مکه در محله ای به نام عزیزیه است. این عزیزیه خودش خیلی عزیز است. نامش را از ملک عبدالعزیز گرفته است. از عزیزیه یک داریم تا نه. هرچه شماره ی عزیزیه بالاتر می رود یعنی داری از مسجد الحرام دورتر می شوی. عزیزیه نه، همان جایی که قرار است برویم یعنی حدود هشت کیلومتر فاصله تا مسجد الحرام. شهر مکه شلوغ است. دنیایی از ماشین های آخرین مدل. اکثرشان به رنگ سفید. بوق مهمترین وسیله ی ارتباط جمعی است. دل توی دلت نیست. قرار نیست چیزی از رسیدن به خانه ی خدا درک کنی. همه ی حواست به این است که گم نشوی. که برسی. که برسانی. و بالاخره می رسی. به کجا؟ به جایی که اسمش را گذاشته اند هتل.

 

ادامه دارد ...

 

تاریخ ثبت مقاله: فروردین 1394

تعداد بازدید ( 1348 )
ارسال نظر
( نمایش داده نمی شود )  
Captcha